آزادی هزاران نفر از معترضان بازداشتی و ارائه قریب‌الوقوع «بسته امتداد» با هدف تشویق مردم به‌‌خصوص دانشجویان، چهره‌های سرشناس و ایرانیان ساکن خارج از کشور به آشتی با جمهوری اسلامی نشان می‌دهد روحانیون شیعه حاکم بر ایران صدای انقلاب مردم را شنیده‌اند.

با گذشت حدود پنج ماه از آغاز اعتراض‌های سراسری در ایران که با سرکوب خشن و قتل بیش از ۵۰۰ نفر، مصدوم شدن صد‌ها تن و بازداشت هزاران نفر روبه‌رو شد، حالا مقام‌های جمهوری اسلامی به فکر احیای مشروعیت ازدست‌رفته خود افتاده‌اند. آن‌ها که در چهار دهه گذشته و به‌خصوص در ماه‌های اخیر با متهم کردن معترضان خیابانی به اغتشاشگری و حقوق‌بگیر خارجی‌ها بودن، اعتراض‌های مردم را به شدید‌ترین شکل ممکن سرکوب کرده‌اند و می‌کنند و حاضر نیستند اعتراضی را به رسمیت بشناسند، در یک هفته گذشته تلویحا پذیرفته‌اند که مردم ایران از نظام ولایی مستقر گذر کرده‌اند و دیگر خواستار تداوم آن نیستند.

اقدام بی‌سابقه علی خامنه‌ای در «عفو» هزاران تن از معترضان بازداشتی که در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌سابقه است، نخستین تلاش نظام برای این آشتی بود. چند روز پس از صدور این فرمان، دولت ابراهیم رئیسی طرحی کلان‌تر به نام «بسته امتداد» را آماده ابلاغ کرده که قرار است به بسیاری از معترضان امان‌نامه بدهد و خیلی از محرومیت‌ها را لغو کند.

رئیسی روز شنبه، ۲۲ بهمن، اعلام کرد در این بسته که با مجوز رهبر جمهوری اسلامی تهیه شده، قرار است محدودیت‌های دانشجویان و چهره‌های سرشناس ورزشی و فرهنگی برداشته شود. آن‌طور که روزنامه ایران نوشته، محتوای این بسته را «دستگاه‌های ذی‌ربط» تهیه کرده‌اند و علی خامنه‌ای هم آن را تصویب و با اجرایش موافقت کرده است. این روزنامه اصلی‌ترین مخاطبان بسته‌ یادشده را دانشجویان، چهره‌ها و ایرانیان خارج از کشور اعلام کرد.

بازگشت به تحصیل دانشجویان، برداشته شدن تمام محرومیت‌های چهره‌های سرشناس ورزشی و هنری و صدور امان‌نامه برای ایرانیان ساکن خارج برای بازگشت به ایران از مفاد این بسته است. آن‌طور که این روزنامه نوشته، در این بسته موانعی بخشوده یا تسهیل شده‌اند که در ۴۴ سال گذشته «بی‌سابقه» بوده است.

وزن و اهمیت صدور این امان‌نامه از آنجا مشخص می‌شود که ایرانیان در اعتراض‌های سال ۱۴۰۱ گسترده‌ترین کنش‌های مدنی و سیاسی علیه جمهوری اسلامی را ترتیب دادند. حضور دست‌کم شش میلیون ایرانی در خارج کشور که به پاشنه آشیل جمهوری اسلامی تبدیل شده‌اند و شرکت فعال آن‌ها در کارزار‌ها، راهپیمایی‌ها و تجمع‌ها علیه کلیت جمهوری اسلامی هم بر شدت نگرانی روحانیون حاکم بر ایران افزوده است.

حالا آن‌ها که با تهدید و تطمیع و هشدار نتوانسته‌اند صدای ایرانیان خارج از کشور را خاموش کنند، امیدوارند با صدور امان‌نامه‌ بتوانند این جریان قدرتمند مردمی را در داخل و خارج ایران فرو بنشانند.

روزنامه فرهیختگان، نزدیک به دولت سیزدهم، نوشته بند‌های مربوط به ایرانیان خارج کشور در این بسته ذیل «امتداد وحدت» تعریف شده است که امکان تردد آن‌ها به کشور را فراهم می‌کند.

«بسته امتداد» در واقع تازه‌ترین ترفند نظام است و اعلام شده که در آینده‌‌ای نزدیک برای اجرا به دستگاه‌های دولتی ابلاغ خواهد شد.

فرهیختگان هم اعتراف کرده که تهیه و ابلاغ این بسته نشانه آن است که «مجموعه دولت در شرایط کنونی» اعتراض‌ها در ایران را «به رسمیت شناخته است».

با این حال این پذیرش به قدری دیر رخ داده که به اعتراف بسیاری از جامعه‌شناسان و تحلیلگران سیاسی، جامعه ایران هرگز به دوران پیش از اعتراض‌های شهریور ۱۴۰۱ باز نخواهد گشت و عبور از کلیت جمهوری اسلامی به مهم‌ترین برنامه‌ معترضان برای آینده تبدیل شده است.